_طرحوارههای ناسازگار اولیه چیستند؟
طرحوارهها، الگوهای عمیق و ماندگاری هستند که در دوران کودکی شکل میگیرند و بر نحوه تفکر، احساس و رفتار ما در بزرگسالی تأثیر میگذارند. یانگ ۱۸ طرحواره ناسازگار اولیه را شناسایی کرده که به پنج حوزه اصلی تقسیم میشوند:
1. قطع ارتباط و طرد (مثل طرحواره رهاشدگی، بیاعتمادی)
2. خودگردانی و عملکرد مختل (مثل طرحواره وابستگی، بیکفایتی)
3. محدودیتهای مختل (مثل طرحواره استحقاق، خویشتنداری ناکافی)
4. دیگرجهتمنشی (مثل طرحواره ایثار، اطاعت)
5. گوشبهزنگی بیشازحد و بازداری (مثل طرحواره منفینگری، بازداری هیجانی)
_کاربردهای طرحواره درمانی
- درمان اختلال شخصیت مرزی
- کاهش اضطراب و افسردگی مزمن
- بهبود روابط عاطفی و زناشویی
- مقابله با طرحوارههای خودتخریبگر مانند کمالطلبی افراطی
_تکنیکهای اصلی طرحواره درمانی
1. تصویرسازی ذهنی: بازسازی خاطرات آسیبزا برای تغییر احساسات.
2. گفتگوی ذهنی: ارتباط با "کودک درون" برای التیام زخمهای گذشته.
3. بازوالدی: یادگیری مراقبت از خود بهجای تکیه بر طرحوارههای مخرب.
_تفاوت طرحواره درمانی با CBT کلاسیک
درحالی که CBT بر تغییر افکار و رفتارهای فعلی تمرکز دارد، طرحواره درمانی ریشههای عمیقتر مشکلات در کودکی را بررسی میکند و برای تغییر الگوهای مادامالعمر طراحی شده است.
_چه افرادی به طرحواره درمانی نیاز دارند؟
- کسانی که الگوهای تکرارشونده شکست در روابط دارند.
- افراد با اختلالات شخصیت (مثل مرزی، خودشیفته).
- کسانی که احساس "نقص" یا "شرم" پایدار دارند.
_ نتیجهگیری
طرحواره درمانی یکی از مؤثرترین روشها برای درمان مشکلات روانی پایدار است. اگر احساس میکنید الگوهای فکری یا رفتاری شما مانع پیشرفتتان میشوند، مشاوره با روانشناس متخصص طرحواره درمانی میتواند راهحل مناسبی باشد.